E-ticaret Tarihi ve Yıllara Göre Gelişimi

15 Haziran 2023 admin

E-ticaret, ticaretin elektronik ortamda yapılması ve teknoloji ile birlikte interaktif satış platformlarıdır. Farklı alanlarda faaliyet gösteren çok sayıda internet sitesi yer almasının yanı sıra bunlara en iyi örnekler: Mal ve hizmet üretim & dağıtımı, reklam ve tanıtım, son kullanıcı ürünleri satışı, sigorta işlemleri, kargo ve benzeri dağıtım süreçleri. Bütün ticari süreçler elektronik ortam üzerinden gerçekleştiğinden, reklam ve pazaryerleri, sipariş ve ürün ödemeleri, kargo süreci olarak temel aşamalardan oluşmaktadır.

2000 yılından itibaren global ticaretin gelişmesinin önünü açan ve farklı bölgeler arasında satış veya satın alma işlemlerinin rahatlıkla yapılmasını sağlayan teknolojik gelişim olarak ortaya çıkmıştır. Kapı müşterisi gibi geleneksel müşteri kavramını değiştiren ve internet avantajları sayesinde çok farklı reklam ve ürün pazarlama yöntemlerini de beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda e-ticaret yaratıcılığı ve üretkenliği arttırmasının yanı sıra rekabet parametrelerini de çeşitlendirmiştir. Küresel ölçekte firmaların kendilerini geliştirmesine katkı sağlarken çok daha geniş pazar alanları ile geniş kitlelerin birbirlerine ulaşmasını sağlamıştır.

Türkiye’de E-ticaret Tarihi Gelişimi

Türkiye’de e-ticaret tarihi 1990’lı yıllara kadar dayanmaktadır ve ilk olarak ülkemizin internet ile tanışması 1993 yılında gerçekleşmiştir. İnternet ile tanışma sonrasında kullanıcı sayısı hızlı şekilde artarken, hayatımıza e-ticaret te girmeye başlamıştır. Yıl 1997 yılı olduğunda aktif olarak hayatımıza girmiş olmasına karşın ilk başlarda kullanıcıların güven duygusu daha oturmamıştı. Sektör ile alakalı ilk kanun Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu tarafından yasalaşmış olmaktadır. E-ticaret tarihi gelişim için devlet tarafından atılan adımlar başlamış olurken, Dış Ticaret müsteşarlığı ve TÜBİTAK yaygınlaştırmak için önemli görevler üstlenmiştir. Yıllar 1998 olduğunda ise ilk e-ticaret toplantısı DTM başkanlığında yapıldı ve artık tarihi gelişimin önü açılmış olmaktadır. Aynı yıl kamu ağlarında düzenlemeler meydana geldi ve ikinci toplantı dahilinde uzun vadeli devlet politikası ile görevlendirmeler belirlenmiş oldu. 2001 yılında ise e-ticaret Türkiye kapsamında çalışmalar başlatılmakla beraber geniş katılımlı toplantılar organize edildi. Aynı yıl Ekim ayında farklı çalışma grupları oluşturuldu ve sektörün gelişimi hız kazanarak geniş kitlelere erişiminin önü açılmış oldu. 2002 yılının başında ise Avrupa eylem planlaması oluşturuldu ve gelişim planlamaları alanında çeşitli atılımlar oluşturuldu.

Aralık 2003 yılında hukuki altyapı çalışmaları başlamış oldu ve bu kapsamda kısa dönem eylem planlarının zemini hazırlanarak, kullanıcı sayısı gittikçe artmaya devam etmiştir. 2008 yılında kanun tasarısı oluşturuldu ve düzenlemelerin neler olması hakkında geniş bilgileri içeren çalışmalar başlamış oldu. Türkiye e-ticaret yasal zeminini belirleyen düzenleme 2014 yılında kanun olarak yürürlüğe girmiş oldu. Kanun kapsamında şeffaf ve etkin e-ticaret faaliyetlerinin yürütülmesi, güvenli altyapılar, tüketici hakları, rekabetin düzenlenmesi gibi hususlar ele alınmış oldu. Yürürlüğe giren kanun sayesinde e-ticaret alanında verilerin toplanması ve güvenli alışveriş amaçlanmış olmaktadır.

Büyüme Oranı ve Gelecekteki Olasılıklar

Türkiye’de e-ticaret alanı seneler ilerledikçe büyüme kaydetmiştir ve verilere göre 2015 yılına gelindiğinde %35 büyüme ile 50 milyar TL üzerinde hacme ulaşmıştır. 2016 yılında ise büyüme oranı devam ederek, 70 milyar TL üzerinde hacme çıkarak ivmelenme devam etmiştir. Büyümeyi etkileyen tarihi gelişmeler arasında satın alma gücünün artması, e-ticaret sitelerine olan güvenin gittikçe tırmanışa geçmesi, internet kullanımının yaygınlaşması, kredi kartı sahibinin artması ve özellikle taksitli alışveriş ile tüketici alışkanlıklarında meydana gelen önemli değişimler gösterilebilir. Kendi müşteri ağını geliştirmek isteyen firmalar için Türkiye’de e-ticaret yükselişi önemli parametreler haline gelmiştir.

Kısaca internet kullanımın yaygınlaşması ile Türkiye’de e-ticaret ağının gelişimi benzerlikler göstermiştir ve bununla ilgili yasal zeminlerinde oluşması bu gelişmeye katkı sağlamıştır. Türkiye’nin ekonomik planlamasında önemli paya sahip olmaya başlayan e-ticaret, kalkınma açısından da katkı sağlayama başlamıştır. Global ölçekte rekabet gücünün artması ve küresel rekabet avantajlarını beraberinde getirmeye başlamıştır. Gelecek yıllara göre gelişen teknoloji ve gelişimler kapsamında, tüketici beklentileri ile paralel olarak gelişmeye devam etmektedir.

Pandemi Sonrasında Türkiye’de E-Ticaret Gelişimi

Aniden dünya gelenine hızla yayılan pandemi nedeniyle global ölçekte ve Türkiye’de alışkanlıkların ve hayat tarzlarının değişimi hızlı şekilde gerçekleşmiştir. Salgın krizi sonrasında evden çalışma, sosyal mesafenin korunması, uzaktan eğitim, maske kullanımı ve alışveriş alışkanlıklarının uzaktan yapılar hale gelmesi gibi pek alışık olmadığımız kavramlar hayatımızın parçası haline gelmeye başladı. Alışkanlıklarımıza kökünden etki eden bu değişimler neticesinde tüketici davranışları da değişime uğramaya başladı. Örneğin alışveriş merkezlerinde uzun süre geçirmek yerine sanal mağazaların sağlık açısından fiziksel mağazalara göre daha güvenli olduğu kanısı hakim olmaya başlamıştır. Bilinçaltına yerleşmiş ola fikirler kapsamında da pandemi sonrasında Türkiye’de e-ticaret veya internet alışverişi aniden çok daha yüksek bir ivme kazanmış oldu.

Bilgilerin zihinlerde biraz daha netleşmesini sağlamak için bu veriler çok daha açıklayıcı olacaktır. 2020 yılında pandemi sonrasında e-ticaret 226 milyar TL büyüklüğüne ulaşarak, %60’tan daha fazla büyüme oranı yakalamış oldu. Türkiye’de toplam perakende payı ise %10’nun üzerinde rakamlara çok kısa sürede erişmiş oldu. Genellikle perakende alanında en çok internet alışveriş kategorileri ise kozmetik, elektronik, gıda ve giyim denilebilir.

Pandemi sonrasında tüketici alışkanlıkların değişmiş olması sayesinde her yıl yaklaşık olarak %20’den daha büyük oranlarla büyümesi beklenmektedir. Bu bağlamda 2024 yılına gelindiğinde Türkiye’de e-ticaret sektörünün büyüklüğü yaklaşık 2.5 kat artması beklentisi ağır gelmektedir. Yaygınlaşan internet alışverişi sayesinde yeni iş kolları ve modelleri tüketicilerin gereksinimleri doğrultusunda paralel olarak değişmesi öngörülmektedir.

Türkiye’de internetten alışveriş alanın pandemi sonrasında karşılaşacağı avantajlar ve dezavantajlar:

Oldukça hızlı oranda büyümekte olan internetten alışveriş sektörünün doğal olarak belirli avantajları ve dezavantajları getirmesi muhtemeldir. Bunları aşağıda maddeler halinde sıralamak ve belli başlı örnekler vermek mümkün olacaktır.

Avantajlar:

Dezavantajlar:

• Artan rekabet koşulları nedeniyle özgün ürün modellerinin oluşmasında meydana gelebilecek olan güçlükler
• Arada karşılaşılan güvenlik açıkları ile tüketici haklarının korumasına dair sorunlar
• Lojistik süreçlerinde zaman zaman oluşan belli başlı aksaklıklar
• Arada komisyon oranlarının değişimi ile fiyat politikalarında oluşan bazı fiyat dalgalanmaları
• İşinin uzmanı olan nitelikli insan gücüne erişim ve bunların sayısının hala yeterli düzeyde olmaması
• Netice itibariyle Türkiye’de e-ticaret ciddi bir potansiyele sahip ve hacmi seneler ilerledikçe artmaya devam etmektedir. Bu alanda faaliyet gösteren veya göstermek isteyen firmaların stratejilerini sektörün gereksinimlerine ve tüketici beklentilerine göre şekillendirmesi hayati öneme sahip olacaktır. Ayrıca e-ticaret alanı Türkiye’nin gelişimi ve global rekabet gücüne ciddi katkı sağlayacak alanların başında sıralamalarında olan yerini almaya devam edecektir.
• Sanal Mağaza bu alanda e-ticaret pazaryeri entegrasyonu alanında yılların getirdiği tecrübe ve uzman kadrosu ile en kaliteli hizmeti müşterileri sunmaya devam etmektedir.
• Sizlerde bu ayrıcalıklardan faydalanabilir ve kolaylıkla yeni stratejilerinizi geliştirirken en güvenilir altyapı kullanarak şirketinizi güven altına alabilirsiniz.